Przesłanki warunkujące stabilność postaw

Przesłanki STABILNOŚCI POSTAW jednostki:
1. brak czynników ułatwiających zmianę - brak napływu nowych informacji
2. słabe czynniki ułatwiające zmianę

3. centralność obiektu postawy - jeżeli obiekt ma duże znaczenie dla jednostki, ma ona duży zasób wiedzy o tym przedmiocie - wówczas pojawienie się nowych informacji o obiekcie - nie zmienia postawy wobec tego obiektu.

Ponadto, postawy stabilizują się z wiekiem - stosunek uczuciowy wobec obiektów często wzmacnia się z upływem czasu.

ORGANIZACJA POSTAW, tj. uporządkowanie postaw, uzależnienie zespołów różnych postaw wobec siebie, powiązanie postaw - warunkuje stabilność postaw.

Jednostka skłonna jest zajmować podobne postawy (negatywne lub pozytywne) wobec obiektów, które uważa za wzajemnie przynależne.

np. osoby uprzedzone wobec jednej nacji - są skłonne do uprzedzenia wobec innych mniejszości, do których nie należą.

np. postawa okrucieństwa dla kotów - bywa kojarzona z podobną postawą wobec psów.

Zmiana postawy wobec jednego obiektu - uogólnia się na inne obiekty w obrębie tej samej klasy. Postawy jednostki wobec obiektów zaklasyfikowanych przez jednostkę łącznie według jakiejś cechy są WSPÓŁZALEŻNE.

Jeżeli postawa zmienia znak wartości (pozytywna - negatywna, negatywna - pozytywna) - wówczas:

1. następuje ZMIANA ZNAKU postaw związanych z tą postawą lub

2. REORGANIZACJA postrzeganych klas obiektów (obiekt zmienionej postawy oddzialamy od ogólnej klasy obiektów).

Pełnienie ról a zmiana postaw

Postawa jednostki, która ODGRYWA ROLĘ, polegającą na zajęciu stanowiska sprzecznego z postawą wyjściową - ulega zmianie, która utrzymuje się także po zakończeniu odgrywania tej roli.

Zmiana postawy jest bardziej prawdopodobna, jeżeli odgrywający rolę - uważa ją za NAGRADZANĄ (nagradzającą) oraz jeżeli wysiłek związany z odgrywaniem roli - pozwala uzyskać NOWE SPOJRZENIE na obiekt postawy.

Odgrywanie narzuconej roli zwiększa prawdopodobieństwo zmiany postawy, gdy odgrywający rolę IMPROWIZUJE scenki, samodzielnie wymyślając argumenty na poparcie danej tezy. Odgrywanie roli nie zmienia postawy w istotny sposób, jeżeli odgrywający rolę CZYTA przygotowany przez inną osobę tekst.

Opinie wyrażane przed grupą - nie zawsze odpowiadają w pełni opiniom wypowiadanym prywatnie.

Opinie wyrażane przed grupą - mają element KOMPROMISU pomiędzy rzeczywistą postawą jednostki a postawą obowiązującą w danej grupie, stanowiącej audytorium.

Publiczne wypowiedzi mogą mieć skutki podobne, jak w przypadku odgrywania ról - zwiększają prawdopodobieństwo ZMIANY POSTAWY w kierunku postawy grupy.

Członkowie danej grupy (wyodrębnionej ze względu na klasę społeczną, rasę, religię, miejsce zamieszkania, zawód, relacje rodzinne) częściej porozumiewają się między sobą, niż z członkami innych grup.

Źródła:

1.      T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse „Psychologia społeczna”

Teoria Dysonansu Poznawczego Festingera

Zgodnie z teorią Festingera:

- idee lub elementy poznawcze są ze sobą ZGODNE, gdy z jednego elementu wynika inny,

- idee lub elementy poznawcze są ze sobą SPRZECZNE, jeśli z jednego wynika przeciwieństwo innego.

Jeżeli jednostka posiada jednocześnie dwa sprzeczne elementy poznawcze (np. myśli i opinie, postawy i zachowania), które są ze sobą niezgodne - pojawia się DYSONANS POZNAWCZY.

Podobnie jak POSTAWY wpływają na ZACHOWANIE - tak ZACHOWANIE (niezgodne z postawami) - może wpływać na ZMIANĘ POSTAW, pod warunkiem, że jednostka ANGAŻUJE SIĘ w zachowanie.

Zmiana postaw następuje, jeżeli jednostka ZGADZA SIĘ / ANGAŻUJE SIĘ w działanie niezgodne z własnymi postawami.

Zaangażowanie w zachowanie, wobec którego jednostka ma postawę negatywną - wywołuje napięcie i motywuje w kierunku REDUKCJI DYSONANSU.

Dysonansu można uniknąć, jeżeli od początku unika się zaangażowania. Jeżeli jednak jednostka zaangażowała się w działanie - sposobem na redukcję dysonansu jest przyjęcie, że obiekt postawy "nie jest ostatecznie taki zły", czyli przewartościowanie postawy.

PRZYKŁADY:

- ludzie, którym płaci się 1$ za ich kłamstwa, wierzą w nie bardziej niż ci, który płaci się 20$,

- wykonywanie nieprzyjemnej czynności na prośbę osoby, wobec której jednostka ma negatywne postawy - powoduje polubienie tej czynności,

- surowe kary mogą podnieść atrakcyjność zakazanych czynności, nawet jeśli te czynności są szkodliwe, stosowanie łagodniejszych kar nie stanowi wystarczającej przyczyny zewnętrznej dla redukcji dysonansu i wymaga poszukiwania uzasadnienia wewnętrznego - jednostka ocenia czynności jako mało atrakcyjne,

- prawie wszyscy niepalący zgadzają się z tym, że palenie jest szkodliwe, a połowa palących - podważa to twierdzenie,

- student, który ściąga na egzaminie - przekonuje siebie, że nikogo nie rani, wszyscy tak robią,

np. lubimy osoby, którym wyświadczyliśmy przysługę / nienawidzimy osoby, które skrzywdziliśmy (poniżamy ich, aby zredukować dysonans, np. żołnierze podczas wojny).

Dysonans poznawczy wywołuje uczucie DYSKOMFORTU i pobudza do podjęcia prób jego zredukowania przez:

1. ZMIANĘ naszego ZACHOWANIA - np. rzucenie palenia,

2. uzasadnienie naszego zachowania ZMIENIAJĄC 1 z ELEMENTÓW POZNAWCZYCH, np. przekonanie siebie, że wiedza na temat związku palenia z rakiem płuc nie jest potwierdzona jednoznacznie,

3. uzasadnienie naszego zahcowania DODAJĄC NOWE ELEMENTY POZNAWCZE, np. przekonanie siebie, że filtry zatrzymują większość substancji smolistych.

Dobrowolne przeżywanie przykrych lub trudnych doświadczeń, aby osiągnąć określony cel - zwiększa atrakcyjność tego celu i prawdopodobieństwo jego osiągnięcia.

Źródła:

1.      T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse „Psychologia społeczna”

Zmiana postaw wskutek perswazji - c.d.

Skuteczność perswazji wzrasta w razie "przypadkowych rozmów", w szczególności gdy:

- sluchacz sądzi, że źródło nie wie, że słuchacz słucha
- treść przekazu interesuje odbiorcę
np. przemówienia podczas kampanii przedwborczej nie powodują masowych zmian postaw, trafiają głównie do zwolenników danej opcji politycznej.

Pamięć o źródle i treści przekazu

Słuchacz dłużej pamięta TREŚĆ PRZEKAZU niż ŹRÓDŁO.

Gdy słuchacz zapomina o źródle pozytywnym - zmiana postaw może się cofnąć.

Gdy słuchacz zapomina o źródle negatywnym - zmiana postaw może się pogłębiać.

TRWAŁY ZWIĄZEK pomiędzy źródłem i treścią przekazu - utrwala zmianę postaw wywołaną przez źródło.

Podobieństwo postaw źródła i odbiorcy wobec pewnych obiektów - zwiększa prawdopodobieństwo zmiany postaw dotyczących innych obiektów, mimo że stanowiska źródła i sluchacza wobec nich są odmienne

np. rozpoczynanie przemówienia o konieczności zmiany ustawy od krytyki aborcji jako zjawiska.

Wpływ reakcji grupy na przekaz perswazyjny

Reakcja grupy determinuje reakcje słuchacza na przekaz perswazyjny - dotyczy to sytuacji, gdy:

1. odbiorca postrzega reakcje innych osób (np. oklaskiwanie, gwizdy, szmery, krzyki)

2. odbiorca postrzega podobieństwo postaw własnych i grupy (np. uczniowie utożsamiają się z postawami uczniów tej samej szkoły)

3. odbiorca uświadamia sobie, że inne osoby o podobnych postawach i doświadczeniach (np. inne gospodynie domowe) , o których wie, że początkowo odczuwały awersję wobec obiektu (np. supermarketu) - w podobny sposób ulegały perswazji innych informacji.

Wnioski

Grupa wywiera wpływ na KIERUNEK POSTAWY, a gdy zmiana postawy już nastąpiła - UMACNIA JĄ.

Perswazja indywidualna powoduje zmianę postaw u 3% odbiorców, podczasy gdy perswazja grupowa - u 32 % słuchaczy.

Źródła:

1.      T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse „Psychologia społeczna”

Zmiana postaw pod wpływem perswazji

Na zmianę postaw pod wpływem perswazji wpływają:

1. właściwości PRZEKAZU PERSWAZYJNEGO

Zmiana postaw następuje pod wpływem przekazu perswazyjnego, dostosowanego do struktury postawy, która wynika z MOTYWACJI.

Skuteczny przekaz perswazyjny dostarcza argumentów, które nie napotkają gruntownie zakorzenionych kontrargumentów.  

Żywe przykłady zwiększają siłę przekonywania argumentów.

Jeżeli słuchacz zajmuje stanowisko przeciwne wówczas należy przedstawić stanowiska obu stron (argumentacja dwustronna) i podważyć argumenty przeciwników.

Argumenty wyrażające stanowisko jednej ze stron - są skuteczne, gdy odbiorcy są gorzej poinformowani.

Argumenty dotyczące obu stron zagadnienia - są skuteczne gdy odbiorcy są lepiej poinformowani.

2. właściwości ŹRÓDŁA PRZEKAZU

Ocena źródła przekazu wpływa na ocenę przekazu - decyduje o prawdopodobieństwie zmiany postawy.

Efekt "sugestywnej siły prestiżu" - osoby poddawane oddziaływaniu źródła, które prezentuje wysokie kompetencje - akceptują wiele informacji i poglądów, jeżeli posiadają niski zasób informacji.

Na skuteczność przekazu wpływa sposób, w jaki źródło dokonało wyboru informacji. Jeżeli odbiorca przypuszcza, że źródło jest osobiście zainteresowane prezentowanym stanowiskiem - odbiorcy nabierają podejrzenia nawet jeżeli dysponują niskim poziomem informacji.

tzn. wiarygodność źródła wzrasta, jeżeli wyraża stanowisko wyraźnie sprzeczne z jego własnym interesem

Na ogólną ocenę źródła wpływają:

- KOMPETENCJE (znajomość tematu) i nieścisłości, decydujące o WIARYGODNOŚCI źródła,

- inne czynniki - stopień zaangażowania źródła, różnica postaw (większa różnica decyduje o większej skuteczności perswazji), ale jeżeli różnica postaw na wstępie dostatecznie duża - słuchacz z miejsca odrzuca źródło

np. zwolennicy partii politycznej rządzącej chcą zmienić postawę zwolenników partii politycznej opozycyjnej

Wyrażanie ubocznych (dodatkowych) opinii zgodnych z opinią odbiorców - ułatwia zmianę postaw

np. przedmiot perswazji dotyczy polityki zagranicznej, a nadawca rozpocznie przemówienie od krytyki alkoholizmu

Wiarygodność źródła wzrasta, jeżeli wydaje się, że nie stara się wpłynąć na naszą opinię. Uświadamianie słuchaczom różnicy postaw osłabia siłę perswazji

np. źródło na wstępie przemówienia zaznacza: "chciałbym spowodować zmianę państwa postawy ..."

Źródła:

1.      T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse „Psychologia społeczna”



Zmiana postaw wobec obiektu

Zmiana postaw ma szczególne znaczenie w przypadku rywalizowania o pozyskanie sympatii.

Zmiana postaw wskutek rzeczywistej zmiany obiektu

Zmiana właściwości obiektu jest to najbardziej skuteczny sposób zmiany postawy wobec tego obiektu, skuteczniejszy niż perswazja, argumentacja.

np. nowe informacje na temat rozwoju państwa - zmieniają nasze poglądy odnośnie właściwości tego kraju, a także POSTAWY.

Zmiana informacji o obiekcie

Zmiana treści poznawczej obiektu powoduje zmianę stosunku emocjonalnego wobec niego.

Zmiana może dotyczyć także siły natężenia uczuć wobec obiektu (np. reagujemy mniej/bardziej negatywnie) 

Nawet silne postawy (np. uprzedzenia do innej rasy) mogą zostać osłabione przez odpowiednie przeciwne informacje (np. przekonanie się o niesłuszności informacji o negatywnych cechach przedstawicieli tej rasy).

Akceptacja nowych informacji o obiekcie powoduje zmianę postawy, ale obiekt pozostający w zasięgu bezpośrednich osobistych doświadczeń - musi rzeczywiście dostarczać takich informacji o swoich właściwościach, które zaprzeczają oczekiwaniom.

np. dla jednostki, która uważa, że blondynki są głupie - spotkanie głupiej blondynki nie zmieni postawy wobec nich.

Zmiana postaw a ich natężenie

Słabe postawy są bardziej podatne na zmiany niż silne.

Zmiana postaw a centralność obiektu

Ludzie poszukują informacji, które ich interesują i pomijają inne informacje.

Duża ilość informacji na temat obiektu (centralnego) - pomaga utrwalić się postawie wobec niego.

Natomiast postawy wobec obiektów marginesowych - łatwiej zmienić pod wpływem nowych informacji.

np. postawy wobec polityki zagranicznej, o której wiemy mniej - są mniej stabilne, niż postawy wobec polityki wewnętrznej, o której informacje częściej do nas docierają.

Źródła:

1.      T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse „Psychologia społeczna”

Wpływ postaw na zachowanie i na wewnętrzne procesy psychiczne

Postawa może aktywizować określone zachowanie albo prowadzić do tendencyjnego postrzegania niektórych zjawisk lub osób i ich pozytywnego bądź negatywnego wartościowania.

Postawy a zachowanie

Postawy nie zawsze są zgodne z zachowaniami. O zgodności postaw z zachowaniem decydują jeszcze takie czynniki, jak rodzaj postawy i zachowania, cechy osoby przejawiającej daną postawę, okoliczności, w jakich następuje zachowanie - czynniki sytuacyjne w dużym stopniu wpływają na nasze postępowanie.

np. kibice jednej drużyny oskarżają zawodników drużyny przeciwnej o naruszenie zasad gry

np. osoby nastawione negatywnie do Rosjan – przypisują negatywne cechy osobowości przedstawicielom tej narodowości

np. osoby nastawione pozytywnie do jednej partii politycznej, oglądając program publicystyczny (informacyjny) w TV, są skłonne doszukiwać się danych korzystnych dla ulubionej partii

Postawy a wewnętrzne procesy psychiczne

Postawy wpływają na SPOSTRZEGANIE, INTERPRETOWANIE (rozkodowanie) przyswajanych INFORMACJI

Jednostka szybciej przyswaja fragmenty bliskie jej ukształtowanym postawom (poglądom), a zapomina je wolniej.

Jesteśmy mniej skłonni do przyswajania informacji wartościujących – pozytywnych lub negatywnych, odległych od naszych dotychczasowych postaw.

W komunikacji masowej – wolimy wysłuchać (przeczytać) argumenty, gdy popieramy dane stanowisko. Natomiast gdy zaczyna wypowiadać się kandydat partii, na którą nie głosujemy – wyłączamy TV / radio / stronę internetową.

Napływ informacji popierających nasze postawy – wzmacnia je.

Źródła:

1.      T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse „Psychologia społeczna”

Funkcje postaw, postawy a zachowania

Funkcje postaw wobec motywów:

1. funkcja przystosowawcza – ludzie przyjmują daną postawę, gdy przynosi osobistą użyteczność i służy do maksymalizacji nagród i minimalizacji kar

np. emeryt głosuje na daną partię, bo liczy na wzrost emerytury

np. uczeń poddaje się wpływowi grupy, aby uniknąć zepchnięcia na margines

2. samoobronna – funkcją postaw jest obrona naszego wyobrażenia o sobie

np. uczeń, który chce zdobyć dobre stopnie, by utwierdzić się, że coś znaczy jako człowiek, przyjmuje postawę, że ocena jest tylko środkiem przypadkowym

np. osoba niepewna siebie, która aby nie ujawnić niepewności, przyjmuje postawę nieustającej pewności siebie, graniczącej z cynizmem

3. wyrażania wartości – postawa pozwala realizować wartości, w jakie osoba wierzy i które stanowią jej ideały 
4. poznawcza – zdobywanie wiedzy w celu zorganizowania informacji i (uproszczonego) zrozumienia siebie i świata. Postawa powala tworzyć punkt odniesienia, aby nie zaczynać analizy sytuacji od początku za każdym razem, gdy coś nam się przydarza.

POPĘDY (ogólnie aktywizują stany organizmu) budzą

MOTYWY (wyuczone, ukierunkowane stany), które tworzą

POSTAWY, które pozwalają realizować

WARTOŚCI

ZAINTERESOWANIE (uwaga) powoduje przyswajanie INFORMACJI

Łatwiej kształtują się w nas POSTAWY wobec obiektów, które mają dla nas charakter centralny.

Trudniej – wobec obiektów marginesowych lub odległych (peryferyjnych).

ZACHOWANIE – jest to wypadkowa:

1. DOŚWIADCZEŃ - sytuacji przeszłych,
2. aktualnych POSTAW i
3. aktualnej SYTUACJI

np. pozbawiony uprzedzeń rasowych restaurator dyskryminuje kolorowych klientów – nie ma negatywnych uczuć wobec nich, a jedynie uświadamia sobie, że będzie tracił białych klientów, obsługując przedstawicieli innych ras

np. podczas głosowania na kandydata o wyborze decyduje: postawa wobec partii, postawa wobec kandydata, a także wobec męża (zony), który(a) nas nakłania.

Kiedy dwie postawy mają jednakowy związek ze sprawą i mogłyby spowodować różne reakcje – decyduje postawa silniejsza

Źródła:

1.      T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse „Psychologia społeczna”

Organizacja procesu poznawczego

PROCES POZNAWCZY - proces budowania i modyfikowania wiedzy o otoczeniu, kształtującej zachowanie, obejmujący: odbieranie , przechowywanie, modyfikowanie informacji, a także reakcja na nie (w postaci zachowania).

  

Organizacja procesu poznawczego - z uwzględnieniem kryterium efektywności:

• efektywne - dzielenie danych na kategorie, sporządzanie planu ogólnego (podział głównych kategorii informacji) i planu szczegółowego - dla podgrup w ramach kategorii.  Grupowanie informacji na podstawie klucza
• nieefektywne - wypisywanie danych w jednym ciągu

np. można zwiększyć zdolności zapamiętywania danych, jeżeli osoba znajdzie sposób poznawczego organizowania informacji. Można łatwiej zapamiętać ciągi liczb, jeżeli ustali się wzór lub zasadę, porządkujące te ciągi - 135246357468579...

WYBIÓRCZOŚĆ POSTRZEGANIA - SELEKTYWNOŚĆ

polega na tym, że odbiorca postrzega informacje w sposób selektywny, na podstawie własnych potrzeb, motywacji, doświadczenia, środowiska. Odbiorca dekoduje komunikaty poprzez własne zainteresowania i oczekiwania.

np. kierownicy różnych oddziałów wielkiego przedsiębiorstwa ustosunkowują się do problemów przez pryzmat własnego oddziału - ich uwaga koncentruje się na szczegółach zapewniających informacje użyteczne dla motywowanego działania.

ROZKODOWYWANIE INFORMACJI

polega na nadawaniu informacjom znaczenia - zrozumieniu, interpretowaniu informacji, prowadzącym do ukształtowania własnych przekonań o obiekcie. 

np. osoba, która dwukrotnie wyszła z wypadku bez szwanku - stwierdzi, że ma szczęście, gdyż żyje, natomiast obserwator może stwierdzić, że ma ona pecha, bo już dwukrotnie uległa wypadkowi.

Informacje niepełne lub niejednoznaczne w swym kontekście - są rozkodowywane w różny sposób.

np. stwierdzenie "byłem w Waszyngtonie" można odnieść do stanu Waszyngton w zachodnio-północnej części USA, a także do stolicy USA. Osoby, które posiadają pewne doświadczenia lub skojarzenia z tym pojęciem - rozkodują informację w różny sposób, zgodny z własnymi doświadczeniami (skojarzeniami).

POSTAWA - powstaje na styku:

- PROCESÓW POZNAWCZYCH (percepcja, wrażenia, uwaga, myślenie, pamięć, wyobraźnia) i

- PROCESÓW MOTYWACYJNYCH (uczucia, dążenia)

Postawa sprawia, że motyw może się pojawić. Postawa jest kategorią stałą, trwa w czasie.

Motyw - zależy od popędu - pojawia się, znika, pojawia się ponownie.

np. osoba oglądająca mecz w tv nie odczuwa motywu opiekowania się dziećmi. Jednak posiada ona stałą postawę opiekuńczą wobec rodziny i kiedy mecz zostanie przerwany przez prognozę pogody, przewidującą deszcz - zastanawia się, gdzie są jej dzieci i czy należy je odebrać.

Postawy - odgrywają ważną rolę w organizacji procesów poznawczych, dotyczą mniej szczegółowych obiektów niż motywy.

np. ogólna opiekuńcza postawa wobec rodziny może ułatwiać pojawianie się szczegółowych motywowanych zachowań (naprawianie cieknącego kranu, wykupienie polisy ubezpieczeniowej, zakupy). Postawa sprzyja powstawaniu motywów, służących realizajci ogólnej postawy.

Źródła:

1. T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse "Psychologia społeczna"

Wpływ zachowania na otoczenie

1. Zachowanie x osoby A wywołuje zachowanie y osoby B.

Np.      „Złość rodzi złość”

            „Łagodna odpowiedź uśmierza gniew”

2. Zachowanie x danych osób wobec siebie wzajemnie pociąga za sobą wzajemne zachowanie y tych osób.

Np. ludzie, którzy spędzili razem dużo czasu, są skłonni obdarzać siebie nawzajem sympatią

INTERAKCJE

1. wpływ interpersonalny, wywołujący jednostronne skutki

Jedna osoba (grupa) jest źródłem wpływu, a inna osoba jest poddana wpływowi.

np. pytanie „Która godzina?” – skłania do odpowiedzi

NAŚLADOWNICTWO (IMITACJA) – obejmuje dwa elementy:

PRAGNIENIE czegoś          à            postrzeganie, że czyjeś zachowanie wskazuje na

              SPOSÓB ZDOBYCIA tego czegoś

Np. dzieci szkolne o takim samym wieku, płci, pozycji społecznej, zdolnościach – naśladują jedne drugie.

2. wpływ jednostki, wywołujący skutki dwustronne

FACYLITACJA SPOŁECZNA – wydatkowana energia i całkowity wynik zadania – rosną (do 30%), gdy ludzie wykonujący takie samo zadanie, pracują RAZEM. Jakość może być niższa. Efekt znajduje zastosowanie do umiejętności wyćwiczonych, prostych.

Np.      dzieci w trakcie wykonywania prac ręcznych wśród innych dzieci

            sportowcy występujący przed publicznością

WYJĄTKI - obserwowane są:                                                                          

- znużenie, zdenerwowanie – w przypadkowych grupach roboczych, np. linia produkcyjna

- wzajemne pobudzenie – w sytuacjach kryzysowych, np. pożar teatru

- sprzężone z wzajemnym pobudzeniem – rywalizacja i współzawodnictwo.

WZAJEMNE PRZYSTOSOWANIE (ADAPTACJA) – pojawia się w przypadku trwałego, wzajemnego oddziaływania.

Np.      rzucanie / łapanie piłki w baseballu

            sprzedawca / przypadkowy klient – oddziałują na siebie, zgodnie z poprzednimi

doświadczeniami

            para nastolatków na pierwszej randce – interakcja skrępowana, niedokładna

            matka przygotowując   pożywienie / dziecko, przyjmujące pokarm – antycypują swoje

 zachowania

W przypadku opisanym przez Maccoby (1959) – „u małego dziecka zaobserwowano następujące charakterystyczne zachowania. Kiedy czeka na jedzenie, zawsze przechodzi na prawą stronę swego wysokiego krzesła i przyjmuje charakterystyczną pozę dopominając się, aby je wzięto na ręce. Podniesione na krzesło obraca głowę bokiem, aby można było nad jego głową przenieść tacę, wtedy podnosi brodę, pozwalając założyć śliniaczek, następnie pochyla głowę nad tacą tak, że śliniaczek można mu zawiązać na szyi. Oczywiście, było ono przygotowane do każdej poszczególnej czynności przez matkę. Zdradzało wyraźne objawy speszenia i zaniepokojenia, kiedy nowa opiekunka usiłowała podnieść je z lewej strony wysokiego krzesła i zawiązać mu śliniaczek przed przyniesieniem na miejsce tacy z jedzeniem. Ten mały chłopiec i jego matka nauczyli się czegoś, co można byłoby nazwać dwiema połowami tego samego przyzwyczajenia”.

Wzajemna adaptacja uwarunkowana jest przeszłymi doświadczeniami. Zachowanie każdej osoby i jest jednocześnie REAKCJĄ i BODŹCEM.

OCZEKIWANIA à MOTYWACJA DO DOSTOSOWANIA à ADAPTACJA

Np. w przypadku, gdy mamy przekonanie, że jesteśmy najbardziej lubiani przez inną osobę – odwzajemniamy się dużą sympatią. Osłabienie sympatii jednej osoby – powoduje symetryczne uczucia (w 2/3 przypadków).

ZACHOWANIE MOTYWOWANE – zmierzanie do CELU za pomocą MOBILIZACJI ENERGII

Np.

Student piszący pracę zaliczeniową POSTRZEGA:

- żądanie, aby praca była napisana na komputerze,

- termin oddania

- fakt, że praca jest warunkiem zaliczenia przedmiotu.

ZACHOWANIA studenta: szuka materiałów, czyta, pisze pracę

UCZUCIA studenta: zdenerwowanie spowodowane niemożnością znalezienia tematu, brakiem materiałów

MYŚLI studenta: refleksja nad trafnością tematu, kalkulacje dot. ilości pozostałego czasu

Źródła:

1. T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse „Psychologia społeczna”