Organizacja procesu poznawczego

PROCES POZNAWCZY - proces budowania i modyfikowania wiedzy o otoczeniu, kształtującej zachowanie, obejmujący: odbieranie , przechowywanie, modyfikowanie informacji, a także reakcja na nie (w postaci zachowania).

  

Organizacja procesu poznawczego - z uwzględnieniem kryterium efektywności:

• efektywne - dzielenie danych na kategorie, sporządzanie planu ogólnego (podział głównych kategorii informacji) i planu szczegółowego - dla podgrup w ramach kategorii.  Grupowanie informacji na podstawie klucza
• nieefektywne - wypisywanie danych w jednym ciągu

np. można zwiększyć zdolności zapamiętywania danych, jeżeli osoba znajdzie sposób poznawczego organizowania informacji. Można łatwiej zapamiętać ciągi liczb, jeżeli ustali się wzór lub zasadę, porządkujące te ciągi - 135246357468579...

WYBIÓRCZOŚĆ POSTRZEGANIA - SELEKTYWNOŚĆ

polega na tym, że odbiorca postrzega informacje w sposób selektywny, na podstawie własnych potrzeb, motywacji, doświadczenia, środowiska. Odbiorca dekoduje komunikaty poprzez własne zainteresowania i oczekiwania.

np. kierownicy różnych oddziałów wielkiego przedsiębiorstwa ustosunkowują się do problemów przez pryzmat własnego oddziału - ich uwaga koncentruje się na szczegółach zapewniających informacje użyteczne dla motywowanego działania.

ROZKODOWYWANIE INFORMACJI

polega na nadawaniu informacjom znaczenia - zrozumieniu, interpretowaniu informacji, prowadzącym do ukształtowania własnych przekonań o obiekcie. 

np. osoba, która dwukrotnie wyszła z wypadku bez szwanku - stwierdzi, że ma szczęście, gdyż żyje, natomiast obserwator może stwierdzić, że ma ona pecha, bo już dwukrotnie uległa wypadkowi.

Informacje niepełne lub niejednoznaczne w swym kontekście - są rozkodowywane w różny sposób.

np. stwierdzenie "byłem w Waszyngtonie" można odnieść do stanu Waszyngton w zachodnio-północnej części USA, a także do stolicy USA. Osoby, które posiadają pewne doświadczenia lub skojarzenia z tym pojęciem - rozkodują informację w różny sposób, zgodny z własnymi doświadczeniami (skojarzeniami).

POSTAWA - powstaje na styku:

- PROCESÓW POZNAWCZYCH (percepcja, wrażenia, uwaga, myślenie, pamięć, wyobraźnia) i

- PROCESÓW MOTYWACYJNYCH (uczucia, dążenia)

Postawa sprawia, że motyw może się pojawić. Postawa jest kategorią stałą, trwa w czasie.

Motyw - zależy od popędu - pojawia się, znika, pojawia się ponownie.

np. osoba oglądająca mecz w tv nie odczuwa motywu opiekowania się dziećmi. Jednak posiada ona stałą postawę opiekuńczą wobec rodziny i kiedy mecz zostanie przerwany przez prognozę pogody, przewidującą deszcz - zastanawia się, gdzie są jej dzieci i czy należy je odebrać.

Postawy - odgrywają ważną rolę w organizacji procesów poznawczych, dotyczą mniej szczegółowych obiektów niż motywy.

np. ogólna opiekuńcza postawa wobec rodziny może ułatwiać pojawianie się szczegółowych motywowanych zachowań (naprawianie cieknącego kranu, wykupienie polisy ubezpieczeniowej, zakupy). Postawa sprzyja powstawaniu motywów, służących realizajci ogólnej postawy.

Źródła:

1. T.M.Newcomb, R.H.Turner, P.E.Converse "Psychologia społeczna"